Den Haag– In de komende jaren verwachten tbc-experts een aantal belangrijke successen bij het bestrijden van de ziekte. Zowel op het gebied van wetenschappelijk onderzoek als de behandeling is in de afgelopen tijd veel progressie geboekt. En dat is hard nodig nu het aantal hiv-patiënten met tuberculose en het aantal patiënten met multiresistente tuberculose in Europa blijft toenemen.
Op 24 maart, Wereld Stop Tuberculose Dag, komen op initiatief van KNCV Tuberculosefonds Nederlandse tbc-onderzoekers bijeen. Het Nederlandse tbc-onderzoek behoort tot de wereldtop.
KNCV Tuberculosefonds verwacht op korte termijn vooral op het gebied van diagnose en behandeling flinke stappen. Afgelopen jaar zijn internationaal veelbelovende resultaten geboekt met betrekking tot zeer resistente vormen van tuberculose. Deze zogenaamde XDR (extensively drug-resistant)-tbc is de overtreffende trap van MDR (multi drug-resistant)-tbc. Ondanks 20 tot 24 maanden behandeling overlijdt nu de meerderheid van de XDR-tbc-patiënten. Nieuwe snelle diagnostiek en een nieuwe mix van medicijnen maken deze behandeling aanzienlijk korter en succesvoller. In een nog lopend onderzoek bleken alle veertig patiënten die zes maanden waren behandeld genezen te zijn; 30 van de 31 patiënten die inmiddels een half jaar nadien zijn gevolgd bleven ziektevrij, een doorbraak.
Veelbelovend medicijn
Ook uit het veld komen hoopvolle geluiden. KNCV Tuberculosefonds doet sinds begin dit jaar onderzoek in Kirgizië en Tajikistan. MDR-tbc en XDR-tbc vormen in deze voormalige Sovjetrepublieken een groot probleem. De verwachting is dat het relatief nieuwe medicijn bedaquiline en een verkort behandelregime van negen maanden de behandeling van resistente tuberculose aanzienlijk kunnen verbeteren. Daarnaast wordt deze nieuwe behandeling beter verdragen.
“De berichten uit beide landen zijn veelbelovend,” zegt Susan van den Hof van KNCV Tuberculosefonds. Ze bezocht in de afgelopen weken het project in Kirgizië. “Patiënten zijn nu een maand bezig met de behandeling. Zij die eerst niet uit bed konden komen, lopen nu zelf rond. Ook geven patiënten aan dat ze minder last van bijwerkingen hebben. We kunnen nog niet zeggen hoeveel meer patiënten nu zullen genezen van deze vaak dodelijke ziekte. Maar we kunnen al wel zeggen dat de meeste patiënten na een maand al niet meer besmettelijk zijn. Dit is een teken dat de behandeling goed aanslaat. ”
Risico voor Nederland
Tuberculose is de infectieziekte met de meeste dodelijke slachtoffers wereldwijd. Volgens de Wereldgezondheidsorganisatie (WHO) kregen in 2015 10,4 miljoen mensen de ziekte en overleden er 1,8 miljoen. In datzelfde jaar kregen naar schatting 580.000 mensen MDR-tbc en ongeveer 40.000 mensen hebben XDR-tbc. Hoewel tuberculose met name buiten de rijke landen een probleem is, schuilt er ook een gevaar voor Nederland. Wanneer resistente tuberculose niet goed internationaal wordt aangepakt, kan uitbraak van de ziekte in de toekomst ook in Nederland grote gevolgen hebben. “Nederland is geen eiland en tbc kent geen grenzen”, aldus Kitty van Weezenbeek, algemeen directeur van KNCV Tuberculosefonds.
“Daarom is het cruciaal dat we de krachten bundelen om de ziekte daar aan te pakken waar de meeste slachtoffers vallen. Alleen met een mondiale aanpak kunnen we voorkomen dat deze eeuwenoude ziekte, met name de medicijnresistente variant, ons alsnog verslaat.”
Volgens een deze week uitgebracht rapport van de Wereldgezondheidsorganisatie Europa (WHO Europe) en het European Centre for Disease Prevention and Control (ECDC) blijft ondanks de afname van het aantal tbc-patiënten het aantal hiv-patiënten met tuberculose en het aantal patiënten met multiresistente tuberculose stijgen. Een op de vijf nieuwe resistente gevallen doet zich voor in Europa.
