De Brabantse Eveline Klinkenberg (47) werkt als epidemioloog voor KNCV Tuberculosefonds vanuit Ethiopië. De kindersterfte is daar hoog: 1 op de 17 kinderen onder de 5 jaar overlijdt. De TBC-poeptest van KNCV Tuberculosefonds kan er volgens haar in de toekomst aan bijdragen dat meer kinderlevens gered worden. Eveline: “TBC wordt in Ethiopië en veel andere landen vaak te laat of niet opgespoord bij kinderen. Met de gemakkelijke en pijnloze poeptest zou daar eindelijk verandering in kunnen komen.”
“Tuberculose is de meest dodelijke infectieziekte ter wereld, waar dagelijks 4.000 mensen waaronder 640 kinderen aan overlijden. Ethiopië is een van de 30 landen met de grootste TBC-problematiek”, vertelt Eveline in haar huis in de hoofdstad Addis Abeba. “Deze stad ontwikkelt zich snel en is redelijk modern. Maar als je de stad uitrijdt, is het zoals op veel plekken in Afrika: mensen wonen in kleine hutjes en gebruiken nog paard en wagen.” Er is veel armoede, de leefomstandigheden zijn zwaar en de medische faciliteiten gering. Dat uit zich in bikkelharde sterftecijfers van kinderen onder de 5 jaar: 1 op de 17 kinderen sterft. Ter vergelijking: in Nederland is dat 1 op de 256 kinderen.
“Hoeveel van deze Ethiopische kinderen overlijden aan tuberculose is niet bekend. Zieke kinderen worden daar niet standaard op onderzocht. Een aantal jaar geleden zijn wij hier een project gestart bij moeder-kind-klinieken om TBC wel op te nemen in de standaard screening van zieke kinderen onder de 5 jaar. Dat gebeurt nu op grote schaal, maar het is lastig omdat er slijm uit de longen (sputum) voor nodig is. Kindjes kunnen dat niet ophoesten, maar ze slikken het door waardoor het met een slangetje via de neus uit de maag moet worden gehaald. Dat is een ingewikkelde, pijnlijke en traumatische procedure en het kan niet overal worden uitgevoerd. Veel kinderen sterven daardoor mogelijk aan TBC zonder dat we het weten.”
Behalve in Ethiopië is dat in veel landen in de wereld het geval. Volgens de wereldgezondheidsorganisatie wordt bij 2 van de 3 kinderen TBC niet vastgesteld.
TBC-poeptest
Als TBC wel en op tijd wordt opgespoord, kan de ziekte goed behandeld worden en kunnen kinderen genezen. Bij KNCV Tuberculosefonds wordt er daarom hard gewerkt aan het ontwikkelen van een makkelijkere testmethode voor kinderen: met poep in plaats van slijm uit de longen (hoe de poeptest precies werkt, kan je in deze video zien). In samenwerking met het nationale referentielaboratorium in Ethiopië worden de eerste testen gedaan om de simpele poeptest te ontwikkelen. Eveline nam daarvoor poep van haar eigen kinderen mee. In Indonesië werden de eerste kinderen met TBC onderzocht en de eerste resultaten toonden aan dat deze test net zo goed is als de sputumtest.
KNCV Tuberculosefonds doet er nu alles aan om de poeptest in Ethiopië en Indonesië op grotere schaal te testen. Eveline is de spin in het web om dit voor elkaar te krijgen en alle klinieken, ziekenhuizen en andere betrokken partijen aan te lijnen en te enthousiasmeren. Ook werkt ze aan het ontwikkelen van het poeptest-protocol. Eveline: “In Ethiopië zijn kinderen heilig en de overheid heeft TBC-bestrijding bij kinderen hoog op de agenda staan. Daardoor staat iedereen achter dit initiatief. Van de betrokken artsen en verpleegkundigen horen we dat ouders veel liever poep inleveren dan dat ze hun kind zo’n pijnlijk invasief onderzoek met slangetjes laten ondergaan en de laboranten zijn er ook blij mee.”
“Maar daarmee zijn we er nog niet. We hebben nu heel hard financiële steun nodig voor de bewijslast en verfijning van de poeptest. Ons streven is dat uiteindelijk alle kinderen in Ethiopië én de
rest van de wereld toegang krijgen tot de poeptest. Ik verwacht dat daardoor veel meer kinderen met TBC worden opgespoord en dat is heel belangrijk. Als we weten dat ze tuberculose hebben, kunnen we ze helpen. En overlijden er geen kinderen onnodig.”
Eveline Klinkenberg werkt ruim tien jaar als senior epidemioloog bij KNCV Tuberculosefonds. Sinds 2013 woont ze met haar man en twee jonge kinderen in Ethiopië, waar KNCV een landenkantoor heeft. Ze houdt zich voornamelijk bezig met het verzamelen en analyseren van data om de TBC-bestrijding te verbeteren. Ze ondersteunt Ethiopië en andere Afrikaanse landen en leidt lokaal mensen op. Voordat ze bij KNCV Tuberculosefonds aan de slag ging, hield ze zich bezig met een andere dodelijke ziekte: malaria. Dat deed ze onder meer in Ghana.
Help jij kinderlevens redden? Steun KNCV Tuberculosefonds
