Aan de rand van Addis Abeba in Ethiopië, woont peuter Issayas samen met zijn vader en moeder in een klein verweerd huisje met een golfplaten dak. ‘Abi’ noemt de familie het 1,5 jaar oude jongetje liefkozend. Zijn moeder Almaz (18) kon het afgelopen jaar amper voor hem zorgen. Ze was doodziek door tuberculose (TBC). Tot overmaat van ramp raakte Issayas ook geïnfecteerd. Als een van de eerste kinderen in Ethiopië werd bij hem TBC vastgesteld met de innovatieve poeptest van KNCV Tuberculosefonds.
Voordat Almaz ziek werd, werkte ze als afvalverzamelaar op straat. “Op een dag kwam ik thuis van werk en gaf ik bloed over. Ik voelde me hartstikke ziek”, blikt Almaz terug. Terwijl ze vertelt, zit Issayas bij haar op schoot en krijgt de borst. Aan de blauw geverfde muren hangen slingers van wc-papier om het eenkamerhuisje op te vrolijken. Ze wonen er pas net, hun vorige woning konden ze niet meer betalen.
Almaz: “De dokters wisten in het begin niet wat er met me aan de hand was. Ik kreeg injecties en medicijnen, maar niets hielp.” Op aanraden van haar buren vertrok ze naar haar ouders op het platteland om aan te sterken. Ze nam Issayas met zich mee. Het goede eten waar ze op gehoopt had – kippensoep en eieren – kon haar familie haar helaas niet geven. Ze werd alleen maar zieker. “En toen werd Issayas ook ziek.”
Compleet uitgeput keerde Almaz terug naar de hoofdstad Addis Abeba waar ze – inmiddels vijf maanden ziek – eindelijk de diagnose tuberculose én de juiste medicijnen kreeg. Issayas werd direct ook op TBC onderzocht. Omdat kleine kinderen sputum niet op commando kunnen ophoesten, moeten ze daarvoor een vreselijk onderzoek ondergaan: met een slangetje door de neus wordt het sputum uit de maag gehaald.
Almaz: “Het slangetje inbrengen deed hem pijn en hij schreeuwde en huilde. Ik was zo ziek, ik had niet de kracht om hem te steunen.” Ze moet huilen terwijl ze het vertelt. “Het was vreselijk, maar ik wilde het onderzoek ook niet weigeren. Ik was bang dat hij dood zou gaan en wilde dat hij beter werd.”
TBC-poeptest
Andere ouders zijn zo bang voor het sputumonderzoek, dat ze vaak pas met hun kind naar de dokter gaan als het héél erg ziek is. Ook voor artsen is het onderzoek vreselijk om te doen. Daardoor wordt bij kinderen vaak pas (te) laat TBC vastgesteld. Of helemaal niet, omdat de slangetjes en andere materialen voor de sputumtest niet overal beschikbaar zijn. Mede daarom overlijden elke dag wereldwijd 640 kinderen aan TBC.
De poeptest van KNCV Tuberculosefonds kan daar verandering in brengen. In plaats van sputum, wordt daarvoor poep onderzocht op TBC. Laborante Petra de Haas ontwikkelde deze methode, die nu in Ethiopië wordt getest. Voordat de poeptest overal ter wereld ingezet kan worden en de pijnlijke sputumtest kan vervangen, moet er namelijk meer bewijs verzameld worden. Daarom krijgen kinderen nu beide testen, waarbij de resultaten worden vergeleken. Issayas was een van de eerste en net zoals in zijn sputum, werd in zijn ontlasting TBC aangetoond. Almaz: “Poep afgeven is natuurlijk geen moeite en doet geen pijn. Het zou geweldig zijn als kinderen in de toekomst alleen nog maar die test hoeven te ondergaan.”
Door het tijdig opsporen en behandelen van TBC, kunnen veel kinderlevens gered worden. Bij Issayas waren de artsen er gelukkig op tijd bij. Net als Almaz heeft hij zijn behandeling van zes maanden er nu bijna opzitten. Almaz: “Ik voel me beter. Nog niet helemaal, maar dat heeft ook met voeding te maken. Het leven is duur.” Voor de jonge familie blijft het zwaar om het hoofd boven water te houden, maar Almaz is strijdvaardig en zorgt goed voor haar zoontje.
De kleine ‘Abi’ heeft zijn oog inmiddels laten vallen op een stuk speelgoed. Hij balt zijn vuistjes er stevig omheen en glundert. Almaz lacht. Hij kan weer als een blije peuter spelen. Vrij van TBC.
Lees meer over de TBC-poeptest van KNCV Tuberculosefonds.
