Oekraïne is het eerste land ter wereld waar tuberculosepatiënten de baanbrekende, nieuwe BPaL-behandeling krijgen. Deze behandeling met drie medicijnen is bedoeld voor patiënten met extensief resistente tuberculose (XDR TBC) en zal naar verwachting een hoger genezingspercentage hebben dan eerdere behandelingen, waarbij pijnlijke dagelijkse injecties overbodig worden. TBC is momenteel de derde doodsoorzaak in Oekraïne onder overdraagbare ziekten, maternale ziekten, neonatale ziekten en voedingsziekten.
De BPaL-behandeling is ontwikkeld door de non-profit TB Alliance (met steun van onder andere de Nederlandse overheid) en wordt in Oekraïne geïmplementeerd door de lokale NGO OATH met technische ondersteuning van het Nederlandse KNCV Tuberculosefonds. Het project ‘Evidence generation for shorter MDR / XDR-TB treatment in Ukraine’ wordt uitgevoerd in nauwe samenwerking met het nationale TBC programma en het National Institute of Phthisiology and Pulmonology en gefinancierd door Stop TB Partnership’s TB REACH, dat fundamentele steun ontvangt van Global Affairs Canada.
De Wereldgezondheidsorganisatie (WHO) schat dat maar liefst 34.000 mensen in Oekraïne in 2019 TBC ontwikkelden, waarvan ongeveer 11.000 met resistente TBC, waaronder XDR-TBC, een vorm van de ziekte die buitengewoon moeilijk te genezen is.
“Oekraïne is een van de landen ter wereld die het zwaarst wordt getroffen door XDR-TBC. We zijn trots en dankbaar dat we van alle landen met veel resistente TBC, de eerste zijn die het BPaL-regimen aan onze patiënten aanbieden. Dit gaat veel levens redden”, zegt dr. Nataliia Lytvynenko, hoofdonderzoeker van het National Institute of Phthisiology and Pulmonology.
Nieuwe hoop voor mensen met resistente TBC
Wereldwijd sterven elk jaar 1,4 miljoen mensen aan TBC, ondanks het feit dat de meeste mensen kunnen worden genezen met een standaard, goedkope behandeling. De kans op genezing is echter laag bij mensen met XDR-TBC. Conventionele medicijnen werken niet en de behandeling duurt veel langer (18 – 24 maanden). Volgens de WHO is het genezingspercentage van XDR-TBC wereldwijd slechts 43 procent. Het nieuwe BPaL-regimen (6 maanden, zonder injecties) heeft echter een genezingspercentage van 90 procent laten zien in clinical trials, volgens de resultaten van fase 3-onderzoeken die zijn gepubliceerd in het New England Journal of Medicine.
Voor Oekraïners zoals de 35-jarige Hanna* (hierboven afgebeeld), die voorheen weinig hoop had om XDR-TBC te overleven, biedt dit een goede kans om te genezen. Hanna: “Ik heb twee jonge kinderen. Ik wil ze zien opgroeien en er voor ze zijn. Ze zijn bij mijn moeder terwijl ik in het ziekenhuis ben opgenomen. Ik maak me zorgen en mis ze vreselijk. Hopelijk herstel ik dankzij deze nieuwe behandeling snel en ben ik snel weer bij mijn kinderen en familie.”
(Lees hier het volledige verhaal van Hanna)
Verdere uitrol en opschaling van BPaL
Het BPaL-regimen (bestaande uit de medicijnen pretomanid, bedaquiline en linezolid) is ontwikkeld door TB Alliance en is goedgekeurd door de Amerikaanse Food and Drug Administration (FDA), European Medicines Agency (EMA) , Drug Controller General of India en aanbevolen door de WHO. Oekraïne is het eerste land waar patiënten kunnen starten onder “operationele onderzoeksvoorwaarden”. De veiligheid en effectiviteit van BPaL worden gecontroleerd. Op deze manier draagt het bij aan het vergroten van wetenschappelijk bewijs voor nieuwe kortere behandelmethoden.
“Het is ontzettend belangrijk om deze behandeling bij de patiënten te krijgen. Oekraïne heeft uitstekend werk verricht door BPaL beschikbaar te maken voor degenen die het nodig hebben”, aldus Agnes Gebhard, technisch directeur van KNCV Tuberculosefonds. “We ondersteunen wereldwijd meerdere landen bij het implementeren van deze behandeling. Daar starten ze binnenkort ook met de eerste patiënten. Maar veel meer landen moeten dit voorbeeld volgen. Alle XDR-TBC-patiënten wereldwijd en anderen die baat kunnen hebben bij deze behandeling, verdienen toegang tot dit levensreddende en kortere regimen.”
In Tadzjikistan bereidt het Tuberculosefonds ook de implementatie van BPaL voor, gefinancierd door het TB REACH-initiatief van Stop TB Partnership. In Kirgizië, Oekraïne, Oezbekistan, Myanmar, Vietnam, de Filippijnen en Indonesië zal het LIFT-TB-project (gefinancierd door KOICA en TB Alliance en uitgevoerd in samenwerking met ITRC en het Tuberculosefonds) BPaL ook toegankelijk maken voor patiënten. In Nigeria doet KNCV dit met steun van de Nederlandse Dr. C. de Langen Stichting voor Mondiale Tuberculosebestrijding.
“Dit is een goed voorbeeld van hoe Stop TB Partnership landen en partners ondersteunt die echt willen aandringen op nieuwe tools en innovaties. Stop TB’s Global Drug Facility leverde de medicijnen en TB REACH zorgde voor de financiering, zodat we meer bewijs kunnen krijgen om het behandelingssucces te verbeteren en de kosten en de duur van de behandeling te verminderen”, aldus Dr. Jacob Creswell, Head, Innovation and Grants Team, Stop TB Partnership.
*De volledige naam van de patiënt is bekend bij OATH maar wordt vanwege privacy niet gepubliceerd.
OATH is een Oekraïense non-profit die al tien jaar TBC-programma’s implementeert, met bijzondere capaciteit voor operational research (OR). Met een sterke operationele en programmatische capaciteit heeft het met succes projecten beheerd die werden gefinancierd door een verscheidenheid aan internationale donoren. OATH leidt momenteel het 18 maanden durende TB REACH-gefinancierde OR-project om het BPal-regime te evalueren als een voorloper van oblast-acceptatie. Van 2011 tot 2015 was OATH de subontvanger van Global Fund Round 9, verantwoordelijk voor het versterken van het TBC-diagnostische netwerk, het opbouwen van de capaciteit van leveranciers op het gebied van TBC-casemanagement, toezicht houden op monitoring en evaluatie en het ondersteunen van beleidsontwikkeling. In 2015-2016 heeft OATH ook mede het door TB REACH gefinancierde project geïmplementeerd om de opsporing van TBC-gevallen in het detentiesysteem in Oekraïne te verbeteren.
The Stop TB Partnership is een door de Verenigde Naties gehoste entiteit gevestigd in Genève, Zwitserland, die zich inzet voor een revolutie in de tuberculose (TBC) – om de ziekte tegen 2030 te beëindigen. De organisatie brengt wereldwijd meer dan 2.000 partners samen om sector-overschrijdende samenwerking te bevorderen. De verschillende teams en initiatieven van het Stop TB Partnership nemen gewaagde en slimme risico’s om innovatieve benaderingen, ideeën en oplossingen te identificeren, financieren en ondersteunen om ervoor te zorgen dat de TBC-gemeenschap een stem heeft op het hoogste politieke niveau en dat alle mensen die getroffen zijn door TBC toegang hebben tot betaalbare, kwaliteit en mensgerichte zorg. Lees meer op www.stoptb.org en volg ons op @StopTB.
KNCV Tuberculosefonds is opgericht in 1903 en heeft een cruciale rol gespeeld in het elimineren van TBC in Nederland. We zetten ons wereldwijd in voor de strijd tegen TBC. Dit doen we door in de landen waar we werken te assisteren met de introductie van effectieve interventies en nieuwe, innovatieve technologieën die aansluiten bij de behoeften van de patiënten en hun families. In Afrika, Azië en Oost-Europa werken we nauw samen met (lokale) overheden, gezondheidswerkers en de lokale gemeenschap. Het Tuberculosefonds heeft uitgebreide internationale technische ervaring in het ondersteunen van landen die zich voorbereiden op de introductie van nieuwe geneesmiddelen en regimes en is betrokken bij de implementatie van BPaL in meer dan tien landen met een hoge XDR-TB-last.
Staatsorganisatie ‘National Institute of Phthisiology and Pulmonology named by F.G. Yanovsky Academy of medical sciences of Ukraine’ (NIFP NAMSU): In de NIPHP NAMSU TBC-faciliteit op nationaal niveau worden patiënten uit alle regio’s van Oekraïne behandeld. Meestal worden moeilijke gevallen hier naartoe verwezen voor behandeling. Daarnaast is het NIPHP NAMSU de belangrijkste locatie voor wetenschappelijk onderzoek. Naast de BPaL-implementatie voor XDR-TBC-patiënten, is het NIPHP betrokken bij operationeel onderzoek om de effectiviteit te bestuderen van kortere injectievrije regimes met bedaquiline voor patiënten met multiresistente (MDR) TBC. Geïndividualiseerde regimes met nieuwe medicijnen werden in Oekraïne geïntroduceerd door NIPHP NAMSU in 2017 als onderdeel van het Challenge TB-project, dat werd geleid door het Tuberculosefonds en geïmplementeerd door PATH met USAID-fondsen. Na voltooiing van het project, wordt het werk aan het effectieve gebruik van nieuwe medicijnen bij NIPHP NAMSU voortgezet.
