In Ethiopië helpen vrouwelijke zelfhulpverenigingen, zogenaamde ‘Iddirs’, bij het voorkomen van tuberculose (TBC) bij kinderen. Deze vrouwen krijgen een opleiding waarin ze de nodige kennis en vaardigheden opdoen om kinderen met een risico op TBC te identificeren, en ondersteuning te bieden bij de preventieve behandeling bij deze kinderen.
Het opleiden van de Iddirs is een initiatief van KNCV Tuberculosefonds in samenwerking met Love in Action Ethiopia(LIEA). Het maakt onderdeel uit van het TB REACH Wave 7 project van Stop TB Partnership.
Ethiopië is een land met veel TBC-patiënten, en mist naar schatting een derde van alle TBC-besmettingen per jaar. Jonge kinderen die in nauw contact staan met besmettelijke longtuberculose, bijvoorbeeld doordat familieleden TBC hebben, lopen een hoog risico op latente tuberculose-infectie (LTBI). Ze zijn dan besmet met de TBC-bacterie en kunnen de ziekte TBC ontwikkelen. De belangrijkste levensreddende maatregel tot dusver was het screenen van kinderen waarvan gezinsleden infectieuze TBC hebben, om vervolgens TBC-preventieve treatment (TPT) te verstrekken aan kinderen met LTBI. Daarmee wordt voorkomen dat TBC zich ontwikkelt en dat de kinderen ziek worden en mogelijk overlijden.
Ondanks vorderingen blijft de behandeling van latente tuberculose bij kinderen een punt van zorg In Ethiopië. Ruim een derde van de in aanmerking komende kinderen onder de vijf jaar krijgt niet de aanbevolen preventieve medicatie en het voltooiingspercentage van de behandeling is in sommige gebieden slechts 12%.
Er is een tekort aan behandelingsondersteuning en de maatregelen om te garanderen dat kinderen de behandeling goed afronden, zijn ontoereikend. Dit heeft verschillende redenen:
- Lage dekking van contactonderzoek bij kinderen onder de vijf jaar;
- Gebrek aan bewustzijn over de voordelen van TPT en onwil om medicijnen te verstrekken aan ‘gezonde kinderen’;
- Structurele barrières zoals een tekort aan voorraden, gebrek aan vervoer en een hoog verloop van gezondheidswerkers.
Wat wordt eraan gedaan?
Om hier iets aan te veranderen, ging KNCV Tuberculosefonds via het TB REACH Wave 7 project in Ethiopië een samenwerking aan met de lokale ngo Love In Action Ethiopia. Samen ontwikkelden ze een community-based servicemodel. De door vrouwen geleide lokale Civil Society Organization (CSO) – Iddirs genaamd – worden daarbij ingeschakeld. Zij volgen en screenen TBC-contacten en linken hen aan de preventieve behandeling TPT. Zo worden meer kinderen onder de vijf jaar beschermd tegen TBC. Dit gebeurt in de zones Gamo en Gofa in het zuiden van Ethiopië en in een substad in Addis Abeba.
Moeders spelen een belangrijke rol bij de medische behandelingen van hun kinderen. Een proactieve betrokkenheid van moeders, kan helpen bij het overwinnen van de eerder vastgestelde uitdagingen.
Deze moeders kunnen bereikt worden door de Iddir-leiders en hun vrijwilligersnetwerken, die zijn opgeleid om huishoudelijk contact te traceren en kinderen, die in aanmerking komen voor TPT, te koppelen aan gezondheidsinstellingen. Vervolgens ondersteunen zij de behandeling van het kind door middel van wekelijkse huisbezoeken en dagelijkse sms-berichten aan de ouders.
Deze samenwerking tussen het nationale TBC programma, LIAE en het TB REACH Wave 7 project van het TB-partnerschap Stop TB verzorgt de training en benodigdheden voor 278 vrouwelijke iddir-leiders en hun vrijwilligers. De training stelt hen in staat om:
- de belangrijkste problemen te identificeren en de kennis en vaardigheden in huis te hebben die nodig zijn voor de screening op TBC-contact;
- risico lopende kinderen jonger dan vijf jaar te identificeren en te linken aan een gezondheidsfaciliteit om de preventieve TPT-behandeling te starten;
- de wekenlange inname van medicatie te ondersteunen en monitoren;
- het gebruik van aangepaste opname- en rapportageformaten te begrijpen;
- bijeenkomsten met de gemeenschap en gezondheidsinstellingen te organiseren;
- communicatieve vaardigheden te ontwikkelen, zoals het houden van toespraken.
Ondanks een vertraagde start van het project als gevolg van COVID-19, leverde het project TPT op aan 397 kinderen, was het behandelingspercentage 97% voor het eerste cohort van ingeschreven personen en waren bijwerkingen zeldzaam.
De succesvolle uitvoering van dit project, met de inzet van Iddirs, demonstreert hun rol bij de preventie en zorg voor mensen en kinderen die getroffen zijn door TBC in de sloppenwijken van Addis Abeba en in moeilijk bereikbare gebieden van de Southern Nations, Nationalities, and People’s Region. Lees hier het verhaal van Selamawit, wiens gezin direct profijt heeft gehad van de inzet van de lokale iddirs en hun vrijwilligersnetwerken. Dankzij dit project werden de TBC-besmettingen op tijd geïdentificeerd in haar familie.
Empowerment van vrouwen en meisjes staat centraal in dit project. Het project voerde een baseline genderevaluatie uit, verschafte transport- en telefoonvergoedingen voor vrouwelijke vrijwilligers, zorgde voor naar geslacht uitgesplitste rapportage van projectgegevens, stelde indicatoren vast voor de empowerment van vrouwen en controleerde deze regelmatig.
Een van de deelnemers aan de training uit Addis Abeba, Beza Akalu, zei: “Deze training heeft me laten zien dat ik een capabele vrouw ben. Mijn bewustzijn over TBC is volledig veranderd en ik ben in staat om mijn gemeenschap te helpen de ziekte te voorkomen. Ik kan niet wachten om kinderen te vinden die aan TBC zijn blootgesteld, ze te koppelen aan een gezondheidsinstelling voor TPT en ze vervolgens te ondersteunen totdat ze de behandeling hebben afgerond. Ik denk dat er geen werk zo gezegend is als het redden van levens van kinderen”.
Dit project wordt ondersteund door het TB REACH-initiatief van het Stop TB Partnership en wordt gefinancierd door de regering van Canada, Bill & Melinda Gates Foundation en USAID.
Dit verhaal is bijgedragen door Abdulsemed Assefa en Degu Jerene Dare met input van Dawit Assefa, Ahmed Bedru en Stephanie Borsboom.
