Ruim veertig miljoen levens gered
Naar schatting 44 miljoen levens zijn de afgelopen twintig jaar gered met onder meer Nederlands ontwikkelingsgeld besteed via het Global Fund, het internationale samenwerkingsverband in de wereldwijde strijd tegen aids, TBC en malaria. “Nederland heeft alle reden om trots te zijn op deze investering”, aldus Global Fund-directeur Peter Sands. “We zijn Nederlanders enorm dankbaar – zonder hun bijdrage waren dit andere cijfers geweest.”
Kofi Annan, de inmiddels overleden voormalige secretaris-generaal van de VN, kon rond het jaar 2000 niet vermoeden dat zijn visie om het Global Fund op te zetten zoveel impact zou hebben. Het aantal doden door aids, TBC en malaria is sinds 2002 verminderd met 46 procent in de landen waar het Global Fund investeerde, zo constateerde de organisatie in hun 2021 results report enkele maanden geleden.
Het Global Fund wordt vooral gefinancierd door de traditionele donorlanden, met daarnaast fikse bijdragen van de getroffen landen en bedrijven en filantropen zoals Bill en Melinda Gates. Om de drie jaar vraagt het Global Fund de wereldgemeenschap een bijdrage; wereldleiders komen daartoe bijeen. De Nederlandse regering zegde in 2019 € 156 miljoen toe.
Steunpilaar
Nederland, dat de afgelopen twee decennia de op tien na grootste publieke sponsor van de organisatie is gebleken, geldt als een van de steunpilaren van het eerste uur voor het Global Fund. Vooral rond de hiv-bestrijding en de bestrijding van TBC zijn Nederlandse inzichten over de opbouw van effectieve programma’s al in een vroeg stadium overgenomen. Verder is in de praktijk van de programma’s de Nederlandse nadruk op mensenrechten en de belangen van vrouwen en meisjes en de LGBTI-gemeenschap, maar ook die van bijvoorbeeld sekswerkers en druggebruikers, door het Global Fund omarmd.
Transparantie
De door het Global Fund ingezamelde fondsen gaan na een transparante toetsing van voorstellen naar individuele landen. Die landen bepalen wie de uitvoerende instanties zijn. Dat kunnen overheidsinstanties zijn maar ook civiele organisaties. Uitvoerende en aanvullende rollen worden vervuld door diverse Nederlandse organisaties, waaronder KNCV Tuberculosefonds, Cordaid en Aidsfonds.
Resultaten
“Het is in mijn optiek hard zoeken naar Nederlands belastinggeld dat op een nòg impactvollere manier wordt besteed”, aldus Mustapha Gidado, directeur van het KNCV Tuberculosefonds, de organisatie die wereldwijd TBC bestrijdt, in nauwe samenwerking met het Global Fund. Het aantal TBC-doden is sinds 2002 met 28 procent gedaald in de landen waar het Global Fund zich op richtte.
Het aantal doden als gevolg van malaria is sinds 2002 met 45 procent gedaald in landen waar het Global Fund investeerde. En verder, wat betreft hiv, daar zijn nog indrukwekkender cijfers te melden. Sterfte vanwege aids is sinds de piek in 2004 zelfs met 68% gedaald.
COVID-19
Bovenop deze bemoedigende resultaten, die enkele maanden geleden bekendgemaakt werden bij het twintigjarig bestaan van het Global Fund, blijkt haar rol ook essentieel in de aanpak van de COVID-19 epidemie. Het Global Fund speelt een sleutelrol in alle niet-vaccinatie gerelateerde activiteiten in de strijd tegen COVID-19 in minder ontwikkelde landen; het zogenoemde ‘ACT-A initiatief’. De G20, de groep van negentien landen en de Europese Unie, sprak recent haar steun uit voor dit programma.
Sinds april 2020 heeft het Global Fund met meer dan € 3,6 miljard ruim honderd minder ontwikkelde landen geholpen met de bestrijding van de pandemie. Nederland droeg hier € 27 miljoen aan bij. Er is voortgebouwd op de operationele infrastructuur van het Global Fund en op de beschikbare capaciteit in de aanpak van hiv, TBC en malaria.
Tegenslagen
Maar er zijn niet alleen maar successen. Tegenslagen waren er volop, vooral het afgelopen anderhalf jaar. In korte tijd zag het Global Fund door alle aandacht voor COVID-19 de focus op de bestrijding van de drie grote infectieziekten verslappen. Vooral TBC en hiv zijn hard getroffen.
Meer financiering
In 2020 is het aantal mensen dat voor resistente tuberculose werd behandeld in de landen waarin het Global Fund investeert met maar liefst 19% afgenomen. En het aantal mensen dat bereikt werd met hiv-preventieprogramma’s ging met 11% procent achteruit. Ondertussen holde het testen op hiv vergeleken met 2019 met 22% achteruit.
Het zijn alarmerende cijfers, die aangeven dat landen en organisaties alles op alles moeten zetten om de winst van de afgelopen jaren niet definitief uit handen te laten glippen. Om dat voor elkaar te krijgen is er de komende drie jaar meer nodig dan de € 12,7 miljard die in 2019 werd toegezegd door de wereldgemeenschap. Het benodigde exacte bedrag wordt begin volgend jaar bekendgemaakt.
Dekking van behandeling en preventie interventies in landen waar het Global Fund investeert (figuur Global Fund)
Samenwerken
“Maar ondanks de recente tegenslagen, vooral door de Covid-crisis, is er vooruitgang geboekt in de strijd tegen aids en de andere ziekten. We weten wat we moeten doen en met wie we het beste kunnen samenwerken. Bij de bestrijding van deze infectieziekten hebben we laten zien dat we miljoenen mensen in de verste uithoeken van de wereld kunnen bereiken met preventiemiddelen en levensreddende medicijnen”, aldus directeur Mark Vermeulen van het Aidsfonds.
“Als we blijven samenwerken, zowel internationaal als met de mensen om wie het gaat, dan kunnen we elke gezondheidscrisis aan. En dat is iets wat de mensheid hoop geeft.”
Wil je meer te weten komen over het Global Fund en de resultaten die worden geboekt? Ga naar deze website!
