Een voorbeeld van onze inzet tegen tuberculose in Ethiopië is dat wij ieders aandacht willen vragen voor het grote probleem van tbc bij kinderen. Tot voor kort wisten we weinig van het risico van tbc bij kinderen, dat ons vooral bij kinderen jonger dan vijf jaar zorgen baart. Zelfs de Ethiopische moeders zelf weten er maar weinig van. Dit vraagt om een speciale aanpak.
Tuberculose bij kinderen stelt de zorgverleners voor bijzondere uitdagingen. Vergeleken met tbc bij volwassenen, wordt tbc bij kinderen minder gemakkelijk onderkend; maar de infectieziekte brengt wel ernstige gezondheidsrisico’s met zich mee voor kinderen. Daarom moeten we tbc bij kinderen op een toegesneden en passende wijze behandelen.
Onderzoek: Contactonderzoek bij kinderen: een gemiste kans.
De mondiale strategie (‘routekaart’) van de Wereldgezondheidsorganisatie (Roadmap for Childhood TB: Toward Zero Deaths ) voor de aanpak van tbc bij kinderen, roept landen op om jonge kinderen te onderzoeken op tbc-infectie, wanneer zij in contact staan met een (volwassen) tbc-patiënt, en om tbc-geïnfecteerde kinderen preventief te behandelen, ook al zijn ze (nog) niet ziek.
Wetenschappers van KNCV Tuberculosefonds onderzochten of deze richtlijnen worden toegepast in de praktijk. Zij gingen na in hoeverre tbc-patiënten met jonge kinderen in de hoofdstad Addis Abeba het verzoek krijgen om met de kinderen naar een zorginstantie te gaan voor tbc-screening (bijvoorbeeld naar een kliniek voor mensen met hiv-, tbc- of moeder-en-kindzorg) zoals is aanbevolen in de richtlijnen. De onderzoekers bestudeerden ook welke kennis en praktijkervaring er ter plekke in de klinieken aanwezig is over (het organiseren van een) contactonderzoek en over tbc onder kinderen in het algemeen.
De conclusie van de onderzoekers was dat de screening van kinderen niet plaatsvindt zoals het eigenlijk zou moeten. Ook worden er onvoldoende maatregelen genomen om te voorkomen dat de kinderen alsnog tbc kunnen ontwikkelen. Hierdoor laten we in Ethiopië belangrijke kansen liggen om in te grijpen bij tbc onder kinderen. Dit willen wij in de nabije toekomst rechtzetten.
De lessen die uit het onderzoek werden getrokken worden nu gedeeld met de experts in tbc bij kinderen, en verder besproken door de deskundigen in de mondiale taakgroep voor tbc bij kinderen (Childhood TB Task Force). De taakgroep zal een actieplan opstellen waarmee de landen tbc bij kinderen kan opnemen in de jaarplannen.
Het onderzoek “Cross Sectional Study Evaluating Routine Contact Investigation in Addis Ababa, Ethiopia: A Missed Opportunity to Prevent Tuberculosis in Children ” is uitgevoerd met steun van het TB CARE I project en werd gepubliceerd in PLoS One op 17 juni, 2015.
Nationale plannen voor tbc-bestrijding bij kinderen
In Ethiopië werd de nationale routekaart in maart 2015 afgerond, na brede participatie en steun aan de staf van het programma, met deelname van vertegenwoordigers van de vereniging van Ethiopische kinderartsen, zusterorganisaties, en academici. De routekaart is bedoeld als een gids voor alle zorgverleners die te maken krijgen met de bijzondere uitdagingen van tuberculose onder kinderen.
De routekaart werd afgerond met technische en volledige financiële steun van het Challenge TB project. De startbijeenkomst werd op 30 en 31 juli 2015 gehouden en is nu bekrachtigd als een nationaal werkdocument. Ons plan is om aan de eerste uitvoering te beginnen, in een zogenoemde “pilot-” of proefproject, nadat eerst de belangrijkste ondersteunende materialen zijn ontwikkeld voor het geven van training, monitoring en evaluatie en steun aan de zorgverleners. Deze materialen worden momenteel, najaar 2015, ontwikkeld.
Verder werkt een landelijke werkgroep er hard aan om tbc bij kinderen als specialistisch thema te laten opnemen in het nationale IMNCI document (voor bevordering van geïntegreerde management van neonatale en kinderziekten). Het herziene IMNCI-document bevat nu al de zorg voor kinderen met tuberculose in het adviesschema (algoritme) voor de werkwijze bij longontsteking en ondervoeding bij kinderen.
